Bán khống là gì? Phương án đâu tư này có thích hợp với mọi nhà đầu hay không? Tại sao ở các nền kinh tế lớn các trader thường hay sử dụng cách này?
Khái niệm bán khống là gì?
Bán khống (Short sell) là một chiến lược đầu tư hoặc giao dịch dùng để suy đoán về sự giảm giá của một cổ phiếu hoặc chứng khoán. Đây là một chiến lược nâng cao chỉ nên được thực hiện bởi các nhà đầu tư và thương nhân có kinh nghiệm.
Thương nhân có thể sử dụng bán ngắn như đầu cơ , và chủ đầu tư hoặc nhà quản lý danh mục đầu tư có thể sử dụng nó như một hàng rào chống lại các rủi ro đi xuống của một vị thế giao dịch . Đầu cơ có khả năng rủi ro đáng kể và là một phương pháp giao dịch tiên tiến. Bảo hiểm rủi ro là một giao dịch phổ biến hơn liên quan đến việc đặt một vị thế bù trừ để giảm rủi ro.
Cách thức bán khống
Trong bán khống, một vị thế được mở bằng cách mượn cổ phiếu (thông thường sẽ là của sàn môi giới) hoặc tài sản khác mà nhà đầu tư tin rằng sẽ giảm giá trị vào một ngày đã định trong tương lai — ngày hết hạn. Sau đó, nhà đầu tư bán số cổ phần đã vay này cho những người mua sẵn sàng trả theo giá thị trường. Trước khi phải trả lại cổ phiếu đã mượn, nhà giao dịch đang đặt cược rằng giá sẽ tiếp tục giảm và họ có thể mua chúng với chi phí thấp hơn. Về mặt lý thuyết, rủi ro thua lỗ khi bán khống là không giới hạn vì giá của bất kỳ tài sản nào có thể lên đến vô cùng.
Ví dụ: Nếu nói về bán khống cổ phiếu ta không thể nói về những trái đắng mà các nhà tư đã dính phải trong năm 2020 vì Tesla. Các nhà đầu tư cho rằng hãng đã định giá cao hơn so với giá trị thực, khi giá trị vốn hóa được Elon Musk đưa ra là 610 tỷ đô la Mỹ.
Theo như dữ liệu từ S3 Partners thì các nhà đầu tư bán khống đã phải lỗ hơn 39 tỷ đô la Mỹ trong năm nay. Đây có thể là con số kỷ lục, trong khi đó mức lỗ mà các đầu tư phải chịu vào cổ phiếu của các ông lớn khác như Apple là 6,1 tỷ đô la, Amazon là 5,6 tỷ USD, Square là 5,2 tỷ USD và Sea Ltd là 4,3 tỷ USD.
Trong năm nay, giá cổ phiếu của hãng hơi công nghệ này đã tăng 700%, nhất là sau khi Tesla được đưa vào S&P500 vào ngày 21/12 vừa qua. Ngoài ra, cũng có nhiều báo cáo về doanh số khi hãng có 5 quý liên tiếp báo lãi và sự mong chờ những thiết bị hiện đại, thân thiện với môi trường là những nguyên nhân giúp giá cổ phiếu của hãng tăng.
Ưu và nhược điểm của bán khống cổ phiếu là gì?
Bán khống có thể gây ra tổn thất nếu trader đoán sai về biến động giá. Một nhà giao dịch có thể mất 100% số vốn bỏ ra nếu như cổ phiếu chuyển về 0. Tuy nhiên, một nhà giao dịch bán khống cổ phiếu có thể mất hơn 100% số tiền đầu tư ban đầu của họ. Rủi ro đến vì không có mức trần cho giá của một cổ phiếu, nó có thể tăng đến vô cùng và hơn thế nữa
Ngoài ra, trong khi cổ phiếu được giữ, nhà giao dịch phải nạp tiền vào tài khoản ký quỹ. Ngay cả khi mọi việc suôn sẻ, các nhà giao dịch phải tính toán chi phí lãi ký quỹ khi tính toán lợi nhuận của họ.
Ưu điểm
- Khả năng sinh lợi nhuận
- Vốn bàn đầu bỏ ra không cần nhiều
- Có cơ chế đầu tư đòn bẩy
- Phòng ngừa chống lại các khoản nắm giữ khác
Nhược điểm
- Các khoản lỗ tiềm ẩn không giới hạn
- Tài khoản ký quỹ cần thiết
- Lãi ký quỹ phát sinh
- Ép ngắn
Khi đến thời điểm đóng một vị thế, người bán khống có thể gặp khó khăn khi tìm đủ cổ phiếu để mua, nếu nhiều nhà giao dịch khác cũng đang bán khống cổ phiếu hoặc nếu cổ phiếu được giao dịch ít. Ngược lại, người bán có thể bị mắc kẹt trong một vòng siết chặt ngắn nếu thị trường hoặc một cổ phiếu cụ thể bắt đầu tăng vọt.
Mặt khác, các chiến lược mang lại rủi ro cao cũng mang lại phần thưởng năng suất cao. Bán khống cũng không ngoại lệ. Nếu người bán dự đoán giá biến động một cách chính xác, họ có thể tạo ra lợi tức đầu tư (ROI) gọn gàng, chủ yếu nếu họ sử dụng tiền ký quỹ để bắt đầu giao dịch. Sử dụng ký quỹ và đòn bẩy, có nghĩa là nhà giao dịch không cần phải bỏ nhiều vốn của họ như một khoản đầu tư ban đầu. Nếu được thực hiện cẩn thận, bán khống có thể là một cách phòng ngừa rủi ro không tốn kém, cung cấp một đối trọng với các khoản nắm giữ danh mục đầu tư khác.
Các nhà đầu tư mới bắt đầu thường nên tránh bán khống cho đến khi họ có thêm kinh nghiệm giao dịch. Điều đó nói lên rằng, bán khống thông qua các quỹ ETF là một chiến lược an toàn hơn một chút do rủi ro cắt ngắn thấp hơn.
Các chi phí khi thực hiện bán khống là gì?
Không giống như mua và nắm giữ cổ phiếu hoặc đầu tư, ngoài hoa hồng giao dịch thông thường phải trả cho các nhà môi giới, bạn còn phải chịu một số chi phí khác. Vậy chi phí khi thực hiện bán khống là gì?
Lãi ký quỹ
Lãi ký quỹ có thể là một khoản chi phí đáng kể khi giao dịch cổ phiếu ký quỹ. Vì giao dịch bán khống chỉ có thể được thực hiện thông qua tài khoản ký quỹ, lãi suất phải trả cho các giao dịch bán khống có thể tăng lên theo thời gian, đặc biệt nếu các vị thế bán khống được giữ mở trong thời gian dài.
Chi phí vay mua cổ phiếu
Cổ phiếu khó vay vì lãi suất ngắn hạn cao, thả nổi hạn chế hoặc bất kỳ lý do nào khác và phí “khó vay” có thể khá lớn. Phí dựa trên tỷ lệ hàng năm có thể dao động từ không chấm phần trăm đến hơn 100% giá trị của giao dịch ngắn và được đánh giá theo tỷ lệ cho số ngày giao dịch ngắn được mở. Vì lãi suất khó vay có thể dao động đáng kể từ ngày này sang ngày khác và thậm chí trong ngày, nên số tiền chính xác của phí có thể không được biết trước.
Phí thường được nhà môi giới, đại lý sẽ được cộng vào tài khoản của khách hàng vào cuối tháng hoặc khi kết thúc giao dịch ngắn và nếu nó khá lớn, có thể làm giảm lợi nhuận của một giao dịch ngắn hạn hoặc làm trầm trọng thêm các khoản lỗ.
Cổ tức và các khoản thanh toán khác
Nhà đầu tư theo hình thức này có nghĩa vụ phải thanh toán cổ tức trên cổ phiếu bán khống cho công ty môi giới mà cổ phiếu đó được vay. Và sẽ thanh toán các sự kiện khác liên quan đến cổ phiếu bán khống, chẳng hạn như chia tách cổ phiếu, chuyển nhượng và phát hành cổ phiếu thưởng, tất cả đều là những sự kiện không thể đoán trước.
Bán khống có hợp pháp tại Việt Nam hay không?
Hình đầu tư bán khống rất thông dụng tại nhiều nền kinh tế hàng đầu như: Hoa Kỳ, Anh, Nhật Bản,… Nối tiếng trong giới đầu tư bán khống không thể không nhắn đến tỷ phú George Soros. Với hai thương vụ nổi tiếng là “Ngày thứ tư đen” 1992 khi ông bán khống 10 tỷ bảng Anh và thu về lợi nhuận là 1 tỷ đô la Mỹ; 2013 lại tiếp tục với cách thức trên và có được lợi nhuận là 1,2 tỷ đô la Mỹ nhờ bán khống đồng Yên.
Tránh để nhiều nhà đầu tư mới bị lừa gạt thông qua bán khống, cho ên Ủy ban chứng khoán Nhà nước hiện cấm sử dụng phương pháp đầu tư này tại các thị trường chứng khoán cơ sở. Do đó, nhà đầu tư chỉ có thể kiếm lời thông qua việc tăng giá của cổ phiếu.
Mặc dù, không thể thực hiện cách thức đầu tư này nhưng các nhà giao dịch có thể chọn phương án thay thế đó chính chứng khoán phái sinh. Do có khả năng đầu tư cho cùng một sản phẩm tài chính ở vị thế đối ngược.
Hy vọng qua bài viết hôm nay, bạn đã hiểu bán khống là gì? Xin chào và hẹn gặp lại.
